به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی کتاب "ما و تاریخ فلسفه اسلامی" نوشته دکتر رضا داوری اردکانی روز دوشنبه، پنجم اردیبهشت از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با حضور حجت‌الاسلام علی اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر حمیدرضا آیت‌اللهی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دکتر غلامرضا اعوانی، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و دکتر رضا داوری اردکانی، مؤلف کتاب در تالار کمال دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد.
تاریخ فلسفه نوشتن، فلسفه ورزیدن است
حجت‌الاسلام علی اکبر رشاد در این مراسم با اشاره به اینکه استاد داوری از پرکارترین اساتید دانشگاه در ایران هستند، گفت: ایشان دهه‌هاست که در مراکز علمی کشور به تعلیم شاگردان و تربیت طبقات نخبه اشتغال دارند و در کنار آموزش به پژوهش نیز اهتمام ویژه می‌ورزند و می‌توان گفت ایشان از جامعیتی خاص برخوردارند و نظیر استاد در دانشگاههای کشور بسیار کم است.
وی افزود: تاریخ فلسفه نوشتن، تاریخ نویسی نیست بلکه فلسفه ورزیدن است. از عهده هر کسی بر نمی‌آید که اشرافی تام و جامع بر ادوار فلسفی، مکاتب مختلف و آرای گوناگون داشته باشد و این ویژگی در استاد داوری وجود دارد که موجب شده است ایشان چندین اثر مکتوب در اینباره داشته باشند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: کتاب "ما و تاریخ فلسفه اسلامی" در عین گزیدگی و فشردگی سرآمد آثار ایشان در حوزه تاریخ فلسفه است. استاد در مقدمه این کتاب نکته‌ای را طرح کرده‌اند که من با الهام از آن، مطالبی را عرض خواهم کرد. دکتر داوری عنوان کرده که من در این کتاب سعی کرده‌ام خطی را رسم کنم که خط وحدت و جمع دین و فلسفه در جهان اسلام است و همه مکتبها و مشربهای فلسفی این خط را دارا هستند.
وی تصریح کرد: گاه ما در موضع دفاع از فلسفه یا فقه کلماتی را به زبان می‌آوریم که گویی نزاعی تاریخی، ریشه‌دار و آشتی‌ناپذیر میان فلسفه و فقه وجود دارد. اما می‌توان گفت آن مقدار که عارفان و متکلمان به فیلسوفان حمله کرده‌اند فقیهان چنین نکرده‌اند.
رشاد یادآور شد: تصور می‌شود چون فقیهان متولی دین هستند و با فلسفه مخالفند پس دین هم با فلسفه مخالف است. اما باید این سؤال را طرح کرد که آیا فقیهان شیعی ضد عقلند؟، اصول ما که منطق فقه است بخشی دارد به نام مبادی اصول. مباحث این بخش چیزی در حدود پنجاه در صد حجم کمی و کیفی اصول را تشکیل می‌دهد. حضور عقل در اصول ما بسیار بسیار پررنگ است تا آنجا که برخی از اینکه اصول این مایه فلسفی می‌شود ابراز نگرانی کرده‌اند.
این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه در فقه در عرض وحی و سنت، عقل نیز در مقام تولید و حل مسئله سهم دارد، یادآور شد: عقل نقش خاصی در فقه و اصول دارد که وحی ندارد و این نقش، به حجت‌سازی دیگر منابع باز می‌گردد، تا آنجا که می‌توان گفت در دورانهای متأخرتر شمار فیلسوف – فقیهان بیشتر از شمار متکلم – فقیهان و محدث – فقیهان است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان گفت: کتاب "ما و تاریخ فلسفه اسلامی" از استاد داوری که الحق فیلسوف فرهنگند و به وجه انضمامی همه علوم انسانی با نگاهی عقلانی می‌پردازند، می‌تواند متن بسیار خوبی برای تدریس تاریخ فلسفه اسلامی در دانشگاههای کشور باشد.
دکتر آیت اللهی: نگاه استاد داوری تاریخی است
دکتر حمیدرضا آیت‌اللهی دیگر سخنران نشست رونمایی کتاب "ما و تاریخ فلسفه اسلامی" بود که با اشاره به این نکته که این کتاب، حاصل شصت سال تأمل و اندیشیدن دکتر داوری است، گفت: با توجه به عنوان کتاب، درباره نوع رویکرد استاد داوری به نظر می‌آید که ایشان در فضای فلسفه قاره‌ای سخن می‌گویند.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: در این رویکرد نگاه به فلسفه از منظر تاریخ و جریان تاریخی اندیشه است در صورتی که در رویکرد تحلیلی چنین چیزی وجود ندارد.
وی با تأکید بر اینکه دکتر داوری به حق جریان فلسفه‌های پراگماتیستی را به خوبی نقد کرده‌اند، افزود: مدرنیته سبب شده است که این پرسش مطرح شود که فلسفه به چه دردی می‌خورد که طرح این پرسش به دلیل نگاه پراگماتیستی به فلسفه است در حالی که در گذشته صرف علم آموزی فضیلت محسوب می‌شد.
آیت‌اللهی در پایان تصریح کرد: به نظر من نگاه استاد داوری نگاهی تاریخی است که در آن نگاه پراگماتیستی را هم مورد نقد قرار داده‌اند. در این اثر نوعی نگاه هگلی و هایدگری وجود دارد و نسبت ما و تاریخ فلسفه اسلامی مورد بحث قرار گرفته است اما به نظر من شاید لازم باشد که از رویکرد تحلیلی نیز به موضوع فلسفه اسلامی پرداخته شود.
نظر شما